ازدواج اولین و مهم‌ترین مرحله در چرخه زندگی خانوادگی است که در آن انتخاب همسر صورت می‌گیرد و موفقیت در دیگر مراحل زندگی به موفقیت در این مرحله بستگی دارد.
علی‌رغم این‌که اکثر ازدواج‌ها شروع خوبی دارند اما درنهایت زوج‌ها ممکن است از رابطه‌ی خود راضی نباشند.
ازدواج موفق معمولاً با مفهوم سازگاری و رضایت زناشویی با هم به کار می‌رود. ازدواجی را می‌توان موفق نامید که خروجی آن رضایت زناشویی زوج بوده و از سازگاری و تفاهم بالایی برخوردار باشند. بااین‌حال ازدواج در هر جامعه‌ای از ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود برخوردار بوده که تابع قوانین خاص آن جامعه است. تعریف ازدواج در جوامع گوناگون و در فرهنگ‌های گوناگون با هم متفاوت است، در کشور ما ازدواج به‌عنوان بنیان خانواده عبارت است از "یک رابطه قانونی عرفی و شرعی که یک مرد را با یک زن به‌طور دائم یا موقت پیوند می‌دهد" این پیوند هرچقدر استحکام بیشتری داشته باشد ، سلامت جامعه را بیشتر تامین می‌کند .
در این مبحث به‌دنبال این هستیم که یک مدل بومی مبتنی بر جامعه ایرانی از ازدواج موفق ارائه دهیم. براساس نتایج پژوهش‌های از جمله مختلف ما می‌توانیم چهارده مضمون اصلی را به‌عنوان مؤلفه‌های ازدواج موفق بومی ارائه کنیم که عبارت‌اند از: اثرات خانواده‌ی مبدأ، فردیت یابی و احترام به فردیت یکدیگر، وظیفه‌شناسی، امور دینی و معنوی، همایندی پیشرفت، همراهی در زندگی، تعهدپذیری ،داشتن خلق مثبت، شناخت و ازدواج هم‌کفو، آراستگی و مرتب بودن، مهارت‌های حل تعارض، رضایت متقابل عاطفی اجتماعی جنسی ، همکاری و هم فهمی زوجین، پختگی و سلامت روانی.
خانواده مبدأ به‌عنوان یکی از مضامین ازدواج موفق در نظر گرفته‌شده است. خانواده اصلی از طریق فراهم آوردن زمینه‌ای برای رشد و تربیت فرزندان خود و ایجاد یک محیط امن برای آنها و همچنین روابط حمایتی و سازنده با عروس و دامادهای بعد از ازدواج می‌توانند در این امر سهیم باشند، به‌خصوص این مسئله در فرهنگ ایرانی بیشتر به چشم می‌خورد.
در مقوله فردیت یابی و احترام به فردیت دیگری زوجین در عین با هم بودن و پیوستگی به فردیت خود به دیگری هم اهمیت می‌دهند و از این طریق امنیت خاطر را در یکدیگر ایجاد می‌کنند، چراکه با محدود کردن و کنترل کردن یکدیگر باعث ایجاد ناامنی در رابطه زناشویی می‌شود.
مولفه وظیفه‌شناسی زوجین، هر کدام از آنها را با مسئولیت‌های زندگی زناشویی روبه‌رو می‌کند. مسئولیت‌پذیری و وظیفه‌شناسی به‌عنوان یکی از ویژگی‌های همسران موفق در اغلب پژوهش‌ها و دیدگاه‌ها به چشم می‌خورد. زوجین با انجام وظایف زن و شوهری نقش خود را در منظومه زن و شوهری تثبیت و از این طریق به حفظ رابطه زناشویی کمک می‌کند.
زوجین موفق همچنین در انجام امور دینی و مذهبی با توکل بر خدا بر مشکلات موجود فائق می‌آید. تحقیقات نشان داده که در جامعه ایرانی اسلامی باورهای مذهبی در ایجاد سلامت روان افراد نقش مهمی را ایفا می‌کند و این مسئله به‌عنوان یکی از عوامل برجسته در ازدواج موفق بومی به شمار می‌آید.
داشتن روحیه پیشرفت یا همانندی در پیشرفت درواقع، وجود اهداف مشترک رشد و هم تغییری، زندگی زناشویی را پویاتر کرده و باعث ایجاد اتحاد زوجین می‌شود و فرصت تغییر و یادگیری را برای هر دو زوج فراهم می‌کند.
همراهی زوجین در زندگی مشترک به آنها احساس ارزشمندی می‌دهد همچنین باعث ایجاد نزدیکی و هم حسی در آنها می‌گردد ازآنجاکه رابطه زناشویی یک رابطه انحصاری بین زن و شوهر است.
وجود تعهد در همسران باعث ایجاد اعتماد و امنیت خاطر در آنها شده و آرامش را برای زندگی زناشویی به ارمغان می‌آورد.
داشتن خلق مثبت و روحیه شادی‌آفرینی در خانه و داشتن نگرش مثبت همسران، آنها را از یکنواختی زندگی مشترک جدا کرده و زندگی مشترک را سرزنده و پویا می‌کند.
یک ازدواج موفق همچنین مستلزم ایجاد یک شناخت کافی است که معمولاً قبل‌از ازدواج به آن پرداخته می‌شود زوجین با شناسایی ابعاد شخصیتی خود و طرف مقابل چالش‌های پیش روی زندگی را پیش‌بینی می‌کنند و زمینه را برای سازگاری با یکدیگر فراهم می‌آورند.
زوجین موفق همچنین به‌لحاظ ظاهری برای یکدیگر جذابیت دارند، جذابیت و آراستگی ظاهری یکی از مواردی است که باعث می‌شود افراد مختلف حتی در شرایطی غیر از ازدواج به یکدیگر تمایل پیدا کند.
مهارت حل تعارض زوجین را قادر می‌سازد که چالش‌ها و بحران‌های پیش رو در زندگی مشترک را برطرف کنند. ازآنجاکه هر رابطه‌ی دونفره چالش‌ها و مشکلات خاص خود را دارد، زوجینی که از مهارت حل تعارض برخوردار باشند، بهتر از زوجین بدون مهارت می‌توانند چالش‌ها و مشکلات ایجادشده را برطرف کنند و به سازگاری برسند.
زوجین موفق همچنین در مورد مسائل مختلف از درک و هم فهمی برخوردار هستند، انعطاف‌پذیری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های ازدواج موفق باعث می‌شود آنها قدرت سازگاری با شرایط و مسائل جدید را داشته باشند و هم‌اندیشی و هم فهمی زوجین موجب می‌شود زوجین از نظرات یکدیگر استفاده کنند، دیدگاه‌های متفاوت را بپذیرند و این امر کارکرد آنها در زندگی مشترک را بالا می‌برد.
داشتن پختگی هیجانی و سلامت روانی زمینه‌ای را فراهم می‌کند که زوجین با رفتار بالغ در زندگی مشترک بتوانند مسائل و چالش‌های خود را مدیریت کنند. رضایتمندی عاطفی اجتماعی و جنسی زوجین از یکدیگر هم به عنوان یک مولفه پیش بینی کننده و هم به‌عنوان پیامد مدل ازدواج موفق در نظر گرفته‌شده که زوجین با ایجاد رابطه عاطفی و جنسی صمیمانه متقابل نیازهای خود را در زندگی زناشویی برآورد می‌کنند و استحکام و مودت در بین آنها بیشتر می‌شود.
تمام مولفه های فوق نیازمند کسب مهارت است و جوانان، خانواده ها و متولیان برای دستیابی به آنها نیازمند تلاش و آموزش می باشند.
