آینه نیازهای کودکت باش
نویسنده: فاطمه سادات حسنی
اهمیت شکل‌گیری یک دلبستگی امن برای کودک نسبت به مادر در سال اولیه زندگی بر هیچکس پوشیده نیست. چنانکه دلبستگی امن می‌تواند موفقیت‌های آتی کودک را حتی در بزرگسالی تضمین کند.
در این خصوص می‌خواهیم با یک اصطلاح کلیدی در ادبیات حوزه دلبستگی آشنا شویم. Mirroring یا آینه‌وار بودن مادر یک نوع از پاسخگو بودن در مقابل خواسته‌ها و نیازهای نوزاد است. کودک تازه متولد شده تا حدود ۶ ماهگی هیچ مرزی میان خود و مادر احساس نمی‌کند. بلکه مادر را جزئی از وجود خود می‌داند. به همین خاطر مادرِ پاسخگو به نیازهای کودک می‌تواند در او احساس اطمینان به خود پدید آورد. کودکی که یک مادر آینه وار دارد آرام آرام درک می‌کند احساس گرسنگی مساوی است با تغذیه شدن فوری، احساس سرما مساوی است با گرم شدن فوری، احساس خستگی و خواب آلودگی مساوی است با فراهم شدن شرایط خواب در یک آغوش یا مکان مناسب، احساس ترس مساوی است با آغوشی امن که او را از خطرات مصون نگه می‌دارد و... . این پاسخ‌های آینه وار به ظرفیت همدلی بالای مادر نیاز دارد. مادر همدل می‌تواند از نیازهای خود به خاطر نیازهای نوزادش بگذرد و همواره آنها را در اولویت قرار دهد؛ و بالعکس پایین بودن این ظرفیت حیاتی در مادر سبب می‌شود مادر در مقابل نیازهای مکرر و گاه و بیگاه کودک، تاب نیاورده و برآوردن نیازهای او را به تعویق بیندازد و یا به او پرخاشگری یا بی‌توجهی کند. بعضی از کودکان در برخورد با این رفتار‌های مادر آرام آرام به این نتیجه می‌رسند که برای آنکه مادر را در کنار خود داشته باشند و این پناه خود را از دست ندهند لازم است دست از خواسته‌ها و نیازهای خود بردارند و نیازهای مادر را در اولویت قرار دهند. کودک با گذشت زمان آرام می‌شود اما دیگر خودِ واقعی خود را از مادر پنهان می‌کند و یک خود کاذب می‌سازد و آن را به مادر ارائه می‌دهد تا مادر را راضی کند تا در کنارش بماند و با او مهربان باشد.
خود کاذب اصطلاحی بود که وینیکات آن را به یک دوگانگی در دوران کودکی نسبت داد تا توضیح دهد کودک چگونه می‌تواند هم رابطه صمیمی با مادر را حفظ کند و هم به وضعیت فردیت یافته خاص و بی‌همتای خود برسد. بر اساس این نظریه، ناکامی مادر در آینه وار بودن، مانند پرخاشگری یا پاسخگو نبودن، ظرفیت قاطعیت و ثبات قدم کودک را محدود می‌کند که این منجر می‌شود به پنهان سازی نیازهای واقعی و تمایلات طبیعی وی.
بزرگسالی که خود کاذب در او شکل گرفته از نیازهای واقعی خویش خبر ندارد و برای حفظ رابطه خود با افراد مهم زندگیش نیازهای خود را فدای نیازهای دیگران می‌کندو هیجانات و احساسات واقعی خود را بروز نمی‌دهد. درمانگر در مواجهه با این بیمار در یک بازوالدینی آینه وار نیازهای او را مهم جلوه می‌دهد و آنها را در اولویت قرار می‌دهد و تمام تلاشش را می‌کند تا در ارضای کامل این خواسته‌ها و نیازها در کنار بیمار باشد.
منبع: Normal Child and Adolescent Development, A PSYCHODYNAMIC PRIMER/Karen J.Gilmore, Pamela Meerand, Ph.D
